آشنایی با انواع خاک یا بستر کشت

 

آشنایی با انواع خاک یا بستر کشت

امروز در مورد انواع بستر های کشت، خاک های گلدانی و خصوصیات هر کدام، برای شما صحبت میکنیم تا شما بستر مناسبی را برای گل و گیاهانتان تهیه کنید که تلفات کمتری داشته باشید.

بستر های کشت و خاک های گلدانی به دو سته کلی تقسیم میشوند:

1. بستر های کشت معدنی
2. بست های کشت آلی

بستر های کشت معدنی:

بسترهای کشت معدنی شامل:

۱.خاک نباتی

۲.ماسه شسته

۳.ماسه بادی

۴.گراول یا شن بادامی

۵.پرلیت

۶.پوکه معدنی

در بعضی از اینها مانند پرلیت و پوکه معدنی احتیاج به فرآوری در کارخانه ها دارند و ما بقی موارد فوق به صورت خام و بدون نیاز به فرآوری قابل استفاده هستند.

بستر های کشت معمولا از ترکیب ۲ یا چند نوع خاک معدنی یا آلی تشکیل میشوند.

1. خاک نباتی: ارزان ترین و کاربردی ترین بستر کشت است که در بستر های ترکیبی کشت، حدود ۳۰ % را به خود اختصاص میدهند
2. ماسه شسته: معمولا فاقد رس میباشد.
3. ماسه بادی: از دانه بندی های خیلی ریز که قدرت نگهداری آب در آن خیلی کم است تشکیل شده است.
4. گراول یا شن بادامی: از دانه بندی های مختلف و در رنگ های گوناگون تشکیل شده است که هم در بخش های تزئینی مورد استفاده قرار میگیرند و هم در کشت های هیدروپونیک به عنوان قسمتی از بستر کشت مخصوصا در گیاهانی از قبیل ارکیده ها مورد مصرف قرار میگیرند.
5. پرلیت یا پرلایت: دارای دانه بندی های مختلفی هستند. در پرلایت یک نوع ماده معدنی وجود دارد که در کارخانه جات پخته و فرآوری میشود. دانه بندی های ریز آن معمولا در کارهای عمرانی و خانه سازی مورد استفاده قرار میگیرد.
6. پوکه معدنی: که بیشتر در کشت های هیدروپونیک و در کشت های گیاهانی از خانواده کاکتوس ها و ساکولنت ها مورد استفاده قرار میگیرد.

۲.بسترهای کشت آلی

بسترهای کشت آلی شامل:

۱.پیت ماس

۲.کود پوسیده

۳.ورمی کمپوست

۴.ورمی کولایت

۵.کوکو پیت

۶.خاک برگ که در دو نوع معمولی و فرآوری شده میباشند.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1. پیتماس: از پوسیده شدن گیاهان مردابی مثل خزه های آبی حاصل میشود این بستر میتواند چند برابر حجم خودش آب را در درونش نگهداری کند و به راحتی میتواند عناصر غذایی را در اختیار گیاه قرار دهد یعنی تبادل کاتیونی بالایی دارد و با توجه به “ای سی” و “پی اچ” پایین بستر بسیار مناسبی برای کشت میباشد. در ایران پیت ماس خوبی تولید نمیشود و پیت ماس ها عمدتا وارداتی میباشند به همین جهت از قیمت بالایی برخوردار هستند.
2. کود پوسیده: متداول ترین و پر مصرف ترین بستر کشتی است که با اَزُت و فسفات به صورت طبیعی غنی شده است توصیه میشود این نوع کود را برای جلوگیری از آلوده شدن خاک به انواع میکروب های قارچی و انواع کرم های ریشه خوار و رویش علف های هرز حتما به صورت کاملا پوسیده مورد استفاده قرار گیرد.
3. ورمی کمپوست: ترکیب این بستر کشت با خاک برگ میتواند عناصر غذایی را به صورت بسیار مطلوب در اختیار گیاه قرار دهد یعنی دارای تبادل کاتیونی بالایی است و همچنین ظرفیت نگهداری آب در این بستر خیلی بالا است.
4. ورمی کولایت: این بستر دارای دانه بندی های مختلفی است و منشا میکایی دارد و در کشت های هیدروپونیک به فراوانی مورد استفاده قرار میگیرد. ورمی کولایت با توجه به طرفیت کاتیونی بالا عناصر غذایی را به راحتی در اختیار گیاه قرار میدهد و از نظر ظرفیت نگهداری آب در سطح بالایی بالایی قرار دارد و با ترکیب با چند بستر خاک دیگر برای کشت گیاهان آپارتمانی بسیار مناسب هستند.
5. کوکو پیت: همانطور که از اسمش پیداس از گیاه نارگیل تولید میشود و موارد استفاده از آن بسیار زیاد است. دارای ظرفیت کاتیونی بالایی است و آب را برای مدت طولانی در خود نگه میدارد. کوکو پیت با ترکیب چند نوع از بستر های خاک، بستر مناسبی برای پرورش خیلی از گیاهان است. کوکوپیت تولید داخل ندارد و بیشتر از کشور های سریلانکا و هند به صورت قالبی وارد میگردد. کوکوپیت و ورمی کولایت با توجه به قیمت نسبتا بالایی که دارند برای تولید و پرورش و نگه داری گیاهانی که ارزش ریالی نسبتا بالایی مثل انواع سانسوریا یا انواع آگرونما دارند مورد استفاده قرار میگیرند.
6. خاک برگ: در دو نوع معمولی و فرآوری شده در بازار عرضه شده است. پروسه تولید خاک برگ معمولی به این صورت است که برگ ها را به صورت فشرده بین شش تا یک سال در چاله ها به صورت لایه بندی در چاله ها یی با عمق حدود یک متر قرار میدهند تا پوسیده شوند و پس از آن مورد استفاده قرار میگیرند. این خاک برگ برای گیاهانی که نیاز به تهویه بیشتر دارند مورد استفاده قرار میگیرد و به دلیل غنی نبودن و تبادل کاتیونی ضعیف به تنهایی بستر مناسبی برای پرورش گیاهان نمیباشد.

پروسه تولید خاک برگ های فرآوری شده یا سرندی: با تجمع و فشردن برگ ها به صورت سیلو شده در حفره های خاکی بین ۸۰ سانتیمتر تا ۱ متر به این صورت که بالای آن را با مقداری خاک یا کود پوسیده میپوشانیم و سه تا چهار لایه از آن را به همین شکل انجام میدهیم و در سطح حفره ها مقدار زیاد کود اوره میریزیم و آبیاری میکنیم با این کار اوره در اعماق خاک برگ ها نفوذ پیدا میکند و برای تسریع فرایند فرآوری و پوسیدن خاک برگ بسیار موثر است.

خاک برگ پوسیده به صورت عمومی قابل استفاده است ولی در بعضی از گیاهان مانند کاککتوس ها وساکولنت ها بهتر است ۵۰% از خاک برگ سیلو شده و ۵۰% دیگر از ماسه بادی و ماسه شسته فاقد رس استفاده شود.

سه ترکیب بستر کشت از مواد معدنی و آلی وجود دارد که موارد مصرف بسیار بالایی دارد:

1. ترکیب خاک رس، ماسه شسته، خاک برگ و کود پوسیده که نسبت هر کدام به صورت مساوی ۴/۱ است.
2. ترکیب خاک برگ ۴۰% و کود پوسیده، ماسه شسته، خاک برگ معمولی هر کدام ۲۰ %.
3. یکی از بهترین ترکیب های بستر کشت که عمومیت دارد ترکیبی از ۶۰% کوکوپیت، ۲۰% پیتماس و ۲۰% پرلیت می باشد، توضیح اینکه بستر های کشت آلی نسبت به بستر های کشت معدنی گران تر هستند ولی در عوض میتوان آن ها را در مدت طولانی تری استفاده کرد.

بستر های کشت آلی به جهت ظرفیت نگهداری بالای آبی که دارند برای گیاهان گوشتی مثل کاکتوس ها و ساکولنت ها که میزان فراوانی از آب را در داخل بافت های خود نگهداری میکنند مناسب نیست و توصیه میشود برای گیاهانی مانند خانواده کاکتوس ها و ساکولنت ها از ترکیب ۶۰% ماسه شسته و ۴۰% ما بقی از ترکیب خاک برگ سرند شده و کود پوسیده استفاده شود. لازم به توضیح است که بسیاری از بستر کشت هایی که داخل بازار عرضه میشوند به خاطر داشتن آلودگی های قارچی و میکروبی و آفات و بیماری های متعددی که داخل طبیعت وجود دارند مورد تایید و استاندارد نمی باشند چرا که این خاک ها باید به صورت شیمیایی و یا غیر شیمیایی استریل شوند تا از انتقال حشراتی مانند هزار پا و مگس های سفید به دیگر گیاهان جلوگیری به عمل بیاید.