انواع آفات حبوبات چیست؟

انواع آفات حبوبات (انواع آفات گیاهی): هرگونه حشره یا موجود جاندار که به گیاهان هدف ما(کشاورزی،فضای سبز ویا زراعت)آسیب و خسارت بزند آفت گیاهی اطلاق میشود مانند شته ها،جوندگان،کنه های نباتی و….

بیماری گیاهی چیست و چه عوامل و علائمی دارد؟

به مجموعه عوامل زنده یا غیر زنده  که سبب بروز علایم و آسیب ها به گیاه هدف میشوند و عملکرد طبیعی گیاه را با مشکل مواجه میکنند عوامل بیماری زا و به علائم ظاهر شده آن،علائم بیماری و به اختلال ایجاد شده،بیماری میگویند: عواملی مانند قارچها،باکتری ها و ویروسها میتوانند منجربه بروز بیماری گیاهی گردنند.

کاشت حبوباتی نظیر لوبیا،نخود،باقلا و شنبلیله!

حبوبات گیاهانی هستند که تقریباً در هر باغچه‌ای یافت می‌شوند. از آنجا که در هر غلاف چندین دانه وجود دارد و هر گیاه دارای چندین غلاف می‌باشد،حبوبات در فضایی کوچک محصولی با حجم مناسب می‌دهند.

انواع آفات حبوبات – حبوبات نه تنها خاک را تغذیه می‌کنند،بلکه برخی از محبوب‌ترین غذاها در جهان می‌باشند.همانطور که می‌دانید آن‌ها خوشمزه‌اند و مزیت‌شان این است که سالم نیز هستند. حبوبات دارای چربی کم،فیبر بالا،و منبع خوبی برای پروتئین،کلسیم،آهن،روی،سلنیوم، ویتامین‌های ب و آنتی اکسیدان‌ها می‌باشند،اما نکته قابل توجه در کاشت حبوبات این است که به واسطه عمر انباری بالای بذور برخی از این سبزی ها،آفات انباری تعداد زیادی از آنها را مورد حمله قرار می دهند که در این مقاله علاوه بر انواع آفات حبوبات مزرعه ای به آفات انباری این محصولات نیز اشاره شده است.

 کرم طوقه بر نخود یکی از انواع آفات حبوبات:

این آفت بسیار پلی فاز بوده و در اکثر نقاط نخود کاری ایران انتشار دارد.به نظر می رسد که خسارت آن اقتصادی نباشد؛و ممکن است در برخی از مزارع به صورت لکه ای خسارتی را ایجاد نماید.

 این آفت در مناطق غربی کشور شامل استان های کردستان،کرمانشاه و همدان نیز انتشار دارد؛ولی در هیچ کدام از این مناطق دارای خسارت اقتصادی نمی باشد.

خسارت:

تغذیه لاروهای آفت از محل طوقه،سبب قطع آن و در نتیجه پژمردگی بوته های آلی می گردد که این حالت در مزارع لوبیا و نخودفرنگی به صورت لکه ای اتفاق می افت تمام مزرعه آلوده نمی شود.همچنین،خسارت در اوایل فصل حادتر از اواسط و یا اواخر فصل زراعی می باشد.

کنترل:

این آفت با استفاده از آفت کش دیپترکس و همچنین دیپلرووکس قابل کنترل است.

پروانه لوبیا یکی از انواع آفات حبوبات:

پروانه لوبیا یکی از آفات بقولات،به ویژه لوبیا چشم بلبلی و باقلا در ایران می باشد که لارو آن به گلها،غلاف و دانه های لوبیا حمله کرده و از آنها تغذیه می نماید.

خسارت:

در حال حاضر خسارت وارده توسط آفت اقتصادی نمی باشد،ولی در صورت اقتصادی بودن خسارت لاروهای این حشره،می توان در موقع غنچه های سبز از دیکلرووس به میزان ۵/۱ لیتر در هکتار و یا دیپترکس ۸۰ درصد به مقدار ۱ کیلوگرم در هکتار برای کنترل آن استفاده نمود.

مناطق انتشار:

این آفت انتشار جهانی دارد؛به طوری که در تمام کشورهای قاره های اروپا،آفریقا،اقیانوسیه،استرالیا و آسیا پراکنده است.در ایران نیز تاکنون از کرج،ورامین دزفول،اهواز و نواحی جنوبی جمع آوری و گزارش شده است؛ولی به نظر می رسد که در تمام نقاط ایران انتشار داشته باشد،این موضوع نیز نگران کننده نیست زیرا این آفت با استفاده از آفت کش هایی نظیر دیپترکس یا دیکلرووس قابل کنترل است.

شکل شناسی

 پروانه نسبتا کوچک،به طول ۱۰-۱۳ میلیمتر و عرض بدن با بالهای باز ۳۰-۲۵ میلیمتر است که رنگ بدن آن آبی مایل به بنفش با رگبال های تیره رنگ می باشد.شاخه سنجاقی،به طول ۸ میلیمتر و متشکل از ۳۷ بند هستند که ۱۵ بند انتهایی آنها به شکل ماسو درامده است.بالهای این پروانه در موقع استراحت باز بوده و به شکل عمودی در پشت بدن قرار می گیرند.این پروانه در انتهای بال های عقبی و نزدیک به زاویه بال،دارای یک جفت لکه درشت سیاه رنگ است که در وسط این دو لکه،یک دنباله کوتاه و باریک شبیه دم به طول ۴-۵ میلیمتر وجود دارد.هاله قهوه ای حاشیه بالها در افراد ماده پهن و در افراد نر باریک است رنگ سطح زیرین بالها متفاوت از سطح رویی می باشد.

تخمها کروی،ابتدا سبز روشن، ولی به تدریج و به نسبت رشد جنینی،به رنگ آبی روشن در می آیند.قطبین آنها پخ بوده ولی در اطراف مجهز به خارهای نوک پخ می باشند. حشرات ماده معمولا تخمهای خود را روی غنچه و حتی گلهای باز شده قرار می دهند.

شکل شناسی

لاروها در حداکثر رشد ۱۲-۱۳ میلیمتر طول دارند.سطح بدن آنها از موها یا کرک های ریزی پوشیده شده است به طوری که پشمالو به نظر می رسند.لارو به رنگ سبز روشن تا قهوه ای روشن و گاهی قرمز رنگ مشاهده می شود.به علاوه،نوارهای طولی خیلی کمرنگی در طرفین سطح پشتی بدن لارو این آفت دیده می شود.

شفیره از نوع آزاد است که سطح پشتی آن ابتدا به رنگ نارنجی مایل به سفید و در نهایت به رنگ سیاه در می آید.همچنین طول آن ۴-۵ میلیمتر و فاقد هر گونه زائده می باشد.علاوه بر این،شفیره این پروانه فاقد پیله بوده و در زیر کلوخه،روی شاخه و برگ گیاه و با در عمق ۲-۴ سانتیمتری زیر خاک و گاهی در سطح خاک تشکیل می شود.

لارو این حشره از گل،میوه و بذر گیاهان مختلف از جمله حبوبات و به ویژه میوه لوبیا سبز،تغذیه می نماید.تغذیه از گل به این صورت است که لارو قسمتی از گلبرگهای گل را خورده و بعد به طرف گل دیگری می رود و این نوع تغذیه تا موقعی که غلافهای لوبیا تشکیل نشده است،ادامه دارد؛ولی پس از تشکیل غلاف ها،لارو به غلاف های جوان و نرم حمله می کند به طوری که روی هر غلاف ممکن است تا ۶ سوراخ ورودی لارو دیده شود.لارو در داخل غلاف به دانه ها نیز خسارت وارد می سازد.در حال حاضر تغذیه این آفت در ایران اقتصادی نمی باشد.

مگس لوبیا یکی از انواع آفات حبوبات:

این حشره آفتی بسیار پلی فاژ است که لارو آن به بذر و یا گیاهچه اغلب گیاهان زراعی نظیر انواع لوبیا،نخود،عدس،باقلا،ماش،کلم،چغندرقند،ذرت،پنبه،خیار،خربزه،هندوانه ،گندم،برنج،تربچه، شبدر،یولاف، سیب زمینی،توتون،گل کلم،شلغم،بادام زمینی و پیاز حمله نموده و بذر و جوانه تازه روییده و یا گیاهچه چند برگه گیاه را از بین می برد.این مگس در ایران ابتدا توسط فرحبخش در سال ۱۳۴۰ گزارش شده و سپس کمالی در سال ۱۳۴۵ گونه مزبور را به عنوان یکی از آفات مهم حبوبات و بالاخص لوبیا بررسی نموده است.کمالی ضمن مطالعه بیولوژی این آفت،آن را مگس گیاهخوار لوبیا نیز نامیده است.

مگس لوبیا

مناطق انتشار:

مگس لوبیا،با پراکنش وسیع جغرافیایی در تمام مناطق دنیا وجود دارد.در ایران فرحبخش در سال ۱۳۴۰ این آفت را از استان های شمالی،برازجان و کازرون گزارش کرده است،همچنین صائب گیلانی قزوین و تهران،و بهداد اصفهان و استان های آذربایجان را از جمله مناطق انتشار این آفت ذکر نموده اند.

شکل شناسی:

حشره کامل تقریبا به شکل مگس خانگی است ولی کمی کوچکتر از آن و به طول ۴-۶ میلیمتر می باشد.مگس نر به رنگ خاکستری تیره بوده و روی قفس سینه آن چند نوار طولی تیره تر و روی شکم یک نوار میانی وجود دارد،اما مگس ماده به رنگ خاکستری روشن است و نوارهای روی قفس سینه آن نیز ناپدید شده و یا با هم در آمیخته اند. کپسول سر مگس خاک،متری متمایل به قهوه ای است.چشم ها در حشره نر نزدیک به یکدیگر،ولی در ماده ها توسط یک نوار نقره ای که یک سوم عرض کپسول سر را فرا گرفته،از هم جدا می گردند.قفس سینه محدب و باریکتر از کپسول سر می باشد.

تخم:

تخمها به رنگ سفید بوده و سطح آنها مشبک است.به علاوه استوانه ای شکل و کمی خمیده بوده و در یک انتها گرد و در طرف دیگر نوک دار است.طول آن نیز حدود یک میلیمتر و عرض آن ۲۵/۰ میلیمتر می باشد.

لارو:

طول لارو سن آخر ۵-۷ میلیمتر،سفید رنگ،استوانه ای شکل و در قسمت سر باریک است.حلقه آخری شکم در قسمت میانی برآمدگی هایی دارد که به صورت ۵ جفت پستانک کوچک دیده می شوند که سه جفت از این پستانک ها در وسط قرار دارد.به علاوه اطراف حلقه های بدن کمی برآمده است که شکل خاصی به لارو می دهد.

شفیره:

شفیره به رنگ قهوه ای و به طول حدود ۵ میلیمتر می باشد.

خسارت:

لارو این مگس از هر نوع ماده آلی اعم از گیاهی یا حیوانی،مرده و زنده تغذیه می نماید.همچنین بذور گیاهی و سایر قسمت های زیرزمینی گیاهان زنده نیز می توانند مورد حمله لارو این مگس قرار گیرند که البته برخی گیاهان را به بقیه ترجیح می دهد. میزان خسارت این حشره و نحوه انتخاب میزبان به دو عامل،یکی میزان فعالیت مگس و دیگری شرایط محیطی بستگی دارد.

انواع آفات حبوبات – مثلا این آفت در فرانسه،روی ریشه غلات فعالیت داشته و به آنها خسارت وارد می کند،در صورتی که در اسراییل چنین فعالیتی را ندارد. طرز تغذیه و خسارت لارو بدین نحو است که بذر گیاه را قبل از جوانه زنی در خاک از بین برده و یا به قسمتی از آن صدمه رسانده و گیاه ضعیف می شود.اما اگر بذر به نحوی از حمله آفت مصون مانده و جوانه بزند،لارو ممکن است بعد ساقه زیرزمینی را مورد تغذیه قرار داده و در نتیجه گیاه را پژمرده و خشک کند.علاوه بر این لاروها قادرند به ریشه های جوان و حتی برگ های روی خاک نیز حمله کنند که در این صورت ریشه های مورد حمله سریع فاسد و پوسیده می شوند.

در ایران نیز کمالی در مزارع ازمایشی طرح حبوبات میزان خسارت این آفت را ۴۰٪ برآورد نموده است.

روش های کنترل:

الف- زراعی

۱-کاشت دیر هنگام مزرعه:در موقع کاشت اگر دمای خاک در عمق ۱۰ سانتیمتری، ۱۵ درجه سانتیگراد باشد خسارت آفت به حداقل کاهش می یابد،زیرا در این شرایط،گیاه سریع رشد کرده و در نتیجه،خسارت وارده را ترمیم می نماید.

۲-مخلوط کردن مواد آلی و کودهای دامی موجود با خاک:این روش به منظور نامساعد کردن شرایط تخمگذاری و ایجاد تأخیر در رشد طبیعی تخم ها صورت می گیرد.

ب-شیمیایی

ضدعفونی و آغشته کردن بذور قبل از کاشت با آفت کش لیندین به نسبت ۳۰۰ گرم ماده خالص به ازاء هر یکصد کیلوگرم بذر و یا ضدعفونی خاک با دیازینون گرانول به میزان ۲ کیلوگرم ماده خالص در هکتار در کاهش آلودگی مؤثر می باشد همچنین در موقع ظهور حشرات کامل می توان از آفت کش دیپترکس ۸۰٪ به میزان ۱ کیلوگرم در هکتار استفاده نمود.

 

مگس مینوز برگ نخود یکی از انواع آفات حبوبات:

این حشره را اولین بار عدل دوست از مزارع نخود دیم آذربایجان غربی گزارش کرده است.

مگس مینوز برگ نخود

مناطق انتشار:

انواع آفات حبوبات – این آفت در ایران در آذربایجان غربی و در ممالک خارج در اروپای غربی و آفریقای مرکزی انتشار دارد.

گیاهان میزبان:

پیاز و دیگر گونه های نخودفرنگی و نخود معمولی از میزبانهای این آفت می

 باشند. شکل شناسی

اندازه بدن این حشره ۵/۱ میلیمتر،زمینه موهای عمودی بیرونی و درونی روی سر سیاه رنگ و حاشیه جانبی یشانی قهوه ای متمایل به سیاه است.ارتفاع قسمت عقب گونه کمتر از نصف ارتفاع چشمها می باشد. سومین بند شاخک قهوه ای تیره و نزدیک قاعده پایه زرد رنگ می باشد.

روش های کنترل:

الف-زراعی

شخم عمیق:از آنجایی که زمستان گذرانی آفت به صورت شفیره در داخل خاک است، بنابراین انجام شخم عمیق سبب بهم زدن خاک و باعث کاهش جمعیت آفت می شود.

ب-دشمنان طبیعی

دو گونه زنبور پارازیتوئید از لاروهای این آفت می باشند که اولی گونه غالب بوده و میزان پارازیتیسم طبیعی آنها قبل از زمان گلدهی ۴۱-۵۰٪ و بعد از آن ۷۱-۸۰٪ گزارش شده است.

ج-مبارزه شیمیایی

در کنترل شیمیایی این آفت می توان از آفت کش های حشره کش نفوذی مانند دیپترکس به میزان ۱-۵/۱ کیلوگرم در هکتار و یا اکامت ۵۰٪ به مقدار ۵/۱ لیتر در هکتار استفاده نمود.بهترین موقع سمپاشی در مناطق غربی ایران،نیمه اول اردیبهشت ماه می باشد.

سوسک نخود یکی از انواع آفات حبوبات:

انواع آفات حبوباتاولین بار توسط چراغیان از مزارع نخود استان کرمانشاه جمع آوری و گزارش شده است.در حال حاضر دارای سه گونه است که گونه نخست،اولین بار از خرم آباد جمع آوری و توسط براویک توصیف شده است.

سوسک نخود

شکل شناسی:

انواع آفات حبوبات – طول بدن در افراد نر و ماده به ترتیب ۵/۵ و۶/۵ میلیمتر و عرض بدن در افراد نر و ماده نیز به ترتیب ۳/۷ و ۴/۴ میلیمتر می باشد.طول و عرض پرونوتوم در افراد نر به ترتیب۲/۱ و۳/۱ میلیمتر و در افراد ماده ۲/۳ و ۳/۶ میلیمتر است.همچنین، نسبت طول به عرض در نرها ۱/۴۹ و در ماده ها ۱/۵۱ می باشد.شکل بدن شلجمی است.

پرونوتوم قهوه ای رنگ با حاشیه کمرنگ قهوه ای کمرنگ است که عریضترین قسمت،بخش میانی آن می باشد.زیر پیشانی و شکم زرد رنگ،قفس سینه سیاه رنگ و پاها به رنگ زرد روشن است.سپرچه مثلثی شکل و بالپوشها قهوه ای روشن تا قهوه ای تیره و منقوط فرو رفته می باشند.قاعده آنها نسبتا عریضتر از قاعده سونوتوم  بوده و طرفین قاعده نیز گرد است.شاخک ها ۸-۱۰ بندی و به رنگ زرد روشن می باشند که ۵ بند انتهایی آنها عریض شده و بند انتهایی نیز به شکل مخروطی درآمده است.

خسارت:

لاروها و حشرات کامل این آفت از طوقه و برگ های نخود تغذیه کرده و حدود ۴۰٪ بوته ها را زرد و پژمرده می نمایند.

سوسک نخود فرنگی:

این گونه،آفت مزرعه ای- انباری است بدین معنی که در مزرعه،محصول آلوده می شود ولی تغذیه و خسارت آن در انبار نیز ادامه می یابد.این آفت منحصرا به مزارع نخودفرنگی حمله کرده و خسارت زیادی وارد می نماید که این خسارت مربوط به تغذیه لاروها می باشد.

مناطق انتشار:

سوسک نخودفرنگی دارای پراکنش گسترده ای بوده و در تمام مناطق نخودکاری جهان انتشار دارد.

شکل شناسی:

انواع آفات حبوبات -اندازه بدن۳/۵ -۵ میلیمتر و عرض پیش سینه بیشتر از طول آن می باشد.بالپوشها کمی کوتاهتر از طول شکم،به طوری که تمام سطح پشتی شکم را نمی پوشانند.رنگ بدن حشره قهوه ای تیره و پوشیده از نقاط خاکستری یا سفید منقوط است.قسمت قاعده پیش قفس سینه مخروطی شکل بوده و دارای یک طرح مثلثی سفید رنگ می باشد.شاخک ها ۱۱ بندی است که ۴ بند اول نارنجی و بقیه سیاه رنگ می باشند.ساق و پنجه پاهای جلویی زرد رنگ و ران ها و پاهای میانی با بوده و فقط انتهای ساق ها روشن هستند.

پیریدیوم سفید رنگ و دارای دو لکه جانبی سیاه رنگ می باشد.تخمها زرد رنگ،شلجمی شکل،به طول ۰/۶ و عرض۰/۳ میلیمتر است.حشره ماده تخم خود را رو غلاف خود گذاشته و روی آن را با یک ماده لعابی شفاف که در مجاورت هوا سخت می شود،می پوشاند.لارو سن یک دارای ۳ جفت پا می باشد.پیش قفس سینه لاروها دارای یک برآمدگی است که این برآمدگی به نفوذ لارو به داخل غلاف و بذر نخود نرم کمک می کند.لارو سن ۲ تغذیه خود را از بذور شروع کرده و بقیه مراحل لاروی را در داخل بذر سپری می نماید.

خسارت:

این حشره نمی تواند به همه ارقام مختلف نخود حمله کند؛چون برخی از ارقام نسبت به این هستند و خسارت وارده ممکن است تا ۲۰٪ هم برسد.حشرات ماده برای جفتگیری، به یک دوره تغذیه نیاز دارند که برای این منظور تا چند کیلومتر(۳ کیلومتر)ممکن است پرواز کرده و

خود را به مزارع نخود برسانند تا از گلبرگ ها،گرده ها،جوانه ها و شاخه های لطیف لطیف نخودفرنگی تغذیه کنند،ولی از این طریق هیچگونه زیانی وارد نمی سازند.ماده ها برای تخمریزی غلاف های نرم و جوان نخودفرنگی را انتخاب می کنند.تغذیه لاروها ابتدا کم ولی به تدریج زیاد می شود.

روش های کنترل:

الف-زراعی

۱-برداشت و انتقال سریع محصول از مزرعه:اجرای این عملیات سبب می شود در موقع ظهور آفت،میزبانئکافی در اختیار آن نباشد و در نتیجه محصول از آلودگی اولیه فرار می کند.

ب-فیزیکی

بدین منظور محصول نخود را به ۳-۴ ساعت در معرض  حرارت ۵۷ درجه سانتیگراد قرار می دهند تا چنانچه حشره ای در داخل آنها وجود داشته باشد،از بین برود.

ج-شیمیایی

برای کنترل این آفت می توان در زمان تشکیل غلافها از یک آفت کش انتخابی که در روی حشرات مفید حداقل تاثیر را داشته باشد،نظیر زولن ۳۵ درصد به میزان ۳ لیتر در هکتار استفاده کرد.برای ضد عفونی بذور نخود نیز می توان از قرص های فستوکسین به تعداد ۱۰قرص برای هر تن محصول و یا از گاز های فومیگانت مانند متیل بروماید به میزان۳۰-۳۵ میلی گرم گاز به ازاء هر متر مکعب بهره گیری نمود.